Geschiedenis van de Gouden Strop

 

Op initiatief van Tomas Ross kwamen in de herfst van 1986 dertien schrijvers bijeen om het GNM op te richten (het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs) - met als doel een prijs voor de beste oorspronkelijk Nederlandstalige misdaadroman in het leven te roepen: de Gouden Strop. Een genootschap en een prijs om het spannende genre in Nederland te promoten. De prijs werd vernoemd naar het gelijknamige boek uit 1982 van journalist en schrijver Joop van den Broek, die met Parels voor Nadra in 1953 debuteerde, de eerste 'hard-boiled thriller' van eigen bodem. De prijs bedroeg toen 10.001 gulden, zodat de prijs nét groter was dan de AKO-literatuurprijs op dat moment.

 

Twee keer niet uitgereikt - en commotie

De prijs werd niet ieder jaar uitgereikt: in 1988 en 1990 was het aantal ingediende titels dusdanig klein, dat er geen winnaar kon worden aangewezen. Een prijs kan overigens ook niet zonder commotie: in 1994 won Maarten 't Hart, en in 1995 won Tim Krabbé de Gouden Strop, met respectievelijk Het woeden der gehele wereld en Vertraging. Volgens de jury spannende boeken. Maar er laaide wel een discussie op over scheidslijnen tussen de genres. Jarenlang werden spannende romans ook door de jury beoordeeld, en meer dan eens kreeg een 'gewone' spannende roman een plek op de long- of zelfs shortlist.

Een aantal auteurs heeft de Gouden Strop meerdere malen gewonnen: Tomas Ross en Charles den Tex wonnen de prijs drie maal, Marion Pauw, René Appel, Bram Dehouck en Gauke Andriesse wonnen de prijs ieder twee maal. Deze laatste won eenmaal onder eigen naam en eenmaal onder het pseudoniem Felix Weber.

 

Sponsors

Sponsors vinden was niet altijd gemakkelijk, zodat in de loop der jaren diverse partijen zich hebben verbonden aan de prijs. Ofwel door het geven van financiële steun, of door als organiserende partij aan te haken. Zo verbond boekhandelketen Bruna zich in 1991 voor tien jaar aan de prijs, waarna de KRO voor drie jaar volgde en de uitreiking plaatsvond tijdens het KRO Detective Festival.

Vanaf 2001 sponsorde Stichting Lira, in 2005 samen met RDC/Plantage Boekhandels. Enkele jaren geleden nam Stichting CPNB de organiserende rol op zich, in 2018 en 2019 financieel gesteund door BookSpot. Per editie 2020 kan de prijs worden uitgereikt door financiële steun van Stichting Lira Fonds. Per 1 september 2021 heeft NBD|Biblion zich voor in ieder geval drie jaar als hoofdsponsor aan de prijs verbonden, zodat de prijs vanaf deze datum door het leven gaat als de NBD|Biblion Gouden Strop.